رۆژنامە عەرەبییەكان
شەرقلئەوسەت
ترەمپ لە ئێران دەدات یان سەردانی دەكات؟
بڕیارە ئەمڕۆ ستیڤ ویتكۆف نوێنەری ئەمریكا و عەباس عراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران لە عومان كۆببنەوە، پسپۆڕان و چاودێرانی سیاسیش پێیانوایە شانسی ئەرێنی و نەرێنی دانوستانەكە نیوە بە نیوەیە.
بەگوێرەی راپۆرتی رۆژنامەكە، بۆیە ترەمپ ئەم رێگەیەی لەگەڵ ئێران هەڵبژاردووە، چونكە رۆڵ و كاریگەرییەكانی ئێران لە ناوچەكەدا دەبینێت، دەزانێت توانا ئەتۆمیی و موشەكییەكانی لەچ ئاستێكدایە، لەگەڵ ئەوەشدا لەنزیك ئێرانەوە هێزێكی زۆری دەریایی كۆكردووەتەوە بۆ ئەوەی ئەگەر نەگەشتنە ئەنجام دەستی خۆی بوەشێنێت و گورزی كاریگەریی لێبدات.
سەرچاوەكان باس لەوەدەكەن، بنكە ئەتۆمییەكان و كارگەكانی بەرهەمهێنانی درۆن و گەنجینەكانی مووشەكی مام ناوەند و دوورمەودای دیاریكردووە كە هێرشبكاتە سەریان.
براین كاتولیس توێژەر لە پەیمانگای رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بۆ توێژینەوە ستراتیژییەكان رایگەیاندووە، ئەمریكا ناتوانێت رێگریی لە ئێران بكات دەست لە بەدەستهێنانی ئەتۆم هەڵبگرێت، بەڵام دەتوانێت لەگەڵیدا بگاتە رێككەوتنێكی سەرەتایی و پیتاندنی یۆرانیۆمەكەی بە 60% بهێڵێتەوە.
عەرەب
بازنەی نیگەرانیی ئەفسەرانی ئیسرائیل لەدژی نەتانیاهۆ فراوانتر دەبێت
تا دێت بازنەی نیگەرانیی سەرباز و ئەفسەرانی ئیسرائیلی لە دژی سیاسەتەكانی نەتانیاهۆ فراوانتر دەبێت و هەوڵەكانیان بۆ كۆتاییهێنان بە جەنگی غەزە نائومێدتریان دەكات.
شرۆڤەكارانیش مەترسی ئەوەیان خستووەتە بەردەم نەتانیاهۆ ئەگەر چارەسەری ئەو دۆخە نەكرێت دوورنییە سەری لە كودەتایەكی سەربازیی یا هەڵگەڕانەوەی بەكۆمەڵ دەربچێت، حكومەتەكەی نەتانیاهۆش رایگەیاندووە، ئامانج لە دەستپێكردنەوەی جەنگ فشارخستنە سەر حەماسە بۆ ئەوەی بارمتەكان ئازادبكات، بەڵام ئەمە نەیتوانییوە قەناعەت بە ناوخۆی وڵاتەكەی و بەشێك لە ئەفسەرە پلەباڵاكانی ئیسرائیل و هاووڵاتییان بهێنێت.
بەگوێرەی راپۆرتی رۆژنامەكە دوێنی ژمارەیەك لە ئەندامانی یەكەی 8200 ـی دەزگای هەواڵگریی سەربازیی ئیسرائیل نامەیەكی هاوبەشیان ئاراستەی حكومەتەكەی نەتانیاهۆی كردووە كە بە خێرایی جەنگەكە رابگرێت.
رۆژنامەكە، نوسیویەتی سەدان ئەفسەر لەو یەكە هەواڵگرییە واژۆی داواكارییەكەیان كردووە، لە نامەكەی یەكەی 8200دا هاتووە ئەوان جەخت دەكەنەوە درێژەپێدانی جەنگ خزمەت بە ئاسایش و ستراتیژیەتی حكومەت ناكات، بەڵكو بۆ بەرژەوەندیی سیاسی تاكەكەسێكە، بەڵام نەتانیاهۆ ئەو نامەیەو نیگەرانی ئەفسەرانی وەك هەڵگەڕانەوە لەدژی حكومەت و بێگوێی فەرمانەكان لێكداوەتەوە.
قودسی عەرەبی
دوای تۆمەتباركردنی بە هاوكاری حەماس دەستی لە كارگێڕیی زانكۆی هارڤارد كێشایەوە
رۆژنامەی نیۆرك پۆست بڵاویكردووەتەوە بەشار میسری كە سەرمایەدارێكی بەناوبانگی فەڵەستینییە تۆمەتی هاوكاری حەماسی دراوەتە پاڵ و گوایە لەنێو پڕۆژەكانی ئەوەوە بەشێك لە تونێلەكانی حەماس لێدراون و لەو رێگەیەوە هێرشەكەی 7ـی ئۆكتۆبەری 2023 ئەنجامدراوە.
بەگوێرەی راپۆرتی رۆژنامەكە، ئەو سكاڵایەی لە دژی بەشار میسری بەرزكراوەتەوە بۆ دادگای تاوانەكانی ئەمریكا لەلایەن نوسینگەی تایبەتی بەشارەوە رەتكراوەتەوە گوتویانە هیچ بنەمایەكی راستی تێدا نییە.
بەشار كە لە بەشی كارگێڕیی زانكۆی هارڤارد كاریكردووە خاوەنی چەند پرۆژەیەكی بازرگانی و گەشتیاریی بووە لە كەرتی غەزە لەوانەش دوو ئوتێل كە دەكەوتنە ناوچەی پیشەسازیی.
راشیگەیاندووە، بەشار بەردەوام كاری خێرخوازیی كردووە و دووربووە لە هەموو كارێكی سیاسی و دژی توندوتیژیی و توندڕەوییە، لە ژیانیدا نەچووەتە هیچ جێگەیەك كە كاری نایاسایی تێدا ئەنجام بدرێت.
رۆژنامەی جیورالیزم پۆستیش لەرۆژی 10ـی ئازاری ئەمساڵدا نوسیویەتی بەشار یەكێكبووە لە راوێژكارەكانی ئادەم بولەر نوێنەری ترەمپ كە لە بواری گۆڕینەوەی دیل و بارمتەگیراوەكانی نێوان ئیسرائیل و حەماس كاریكردووە، بەگوێرەی راپۆرتی رۆژنامەكە بەهۆی خستنە پاڵی ئەو تۆمەتەی كە سەراپای ناراستە بەشار دەستی لەكارەكەی كێشاوەتەوە.
زەمان
لیستى ئاسودەترین وڵاتانى جیهان بڵاوکرایەوە
جۆن هیلویل، یەکێک لە ئامادەکارانى راپۆرتى ساڵانەى ئاسودەترین وڵاتانىجیهان رایگەیاند بەشێکى زۆر لە ولاتانى ئەوروپى بۆ ماوەى هەشت ساڵە لە ریزبەندى یەکەمەکانى
ئاسودەترین وڵاتانى جیهاند ماونەتەوە ئەوە لە کاتێکدا ئەمریکا لە ریزبەندى 24 هەمیندایە بۆ ساڵی 2025، راشیگەیاند لە راپرسییەکى گشتگیردا کە لە 140 وڵات ئەنجامدراوە
ژمارەیەک پێوەر دانراوە بۆ کۆکردنەوەى بۆچوونەکانیان تا لەو رێگەیەوە بزانین خەڵکیچی وڵاتێک ئاسودەترن، لەیەکێک لە پێوەرەکاندا ئاماژە کراوە بە گەڕاندنەوەى شتى
ونبوو بۆ خاوەنەکانیان، راپۆرتەکە ئاماژەى بەوە کردووە فنلەندا و دانیمارک و ئایزلەنداو سوید و هۆڵەندا لە ریزبەندی پێنجەمدان وڵاتی
ئەفغانستانیش لە ریزبەندى 147 هەمیندایە، کۆتایی راپۆرتى رۆژنامەى زەمان بەوەهاتووە دەبێت وڵاتى ئێمە کە مەبەستى عێراقە ڕیزبەندى چەندەمی گرتبێت؟
رۆژنامە فارسییەكان
ئیعتماد
ئەمڕۆ دانوستانی نێوان ئێران و ئەمریكا دەستپێدەكات
ئەمڕۆ عەباس عراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران بە نوێنەرایەتی وڵاتەكەی لەگەڵ ستیڤ ویتكۆف نوێنەری دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە عومان گفتوگۆ دەكات.
ئەم گفتوگۆیە كە بەشێوەی ناڕاستەوخۆ ئەنجامدەدرێت، باس لە كێشەی ئەتۆمی و هەڵوەشاندنەوەی سزاكان دەكات، عراقچی وەك دیپلۆماتكارێكی سەركەوتوو كە لە گفتوگۆكانی پێشوو بەشداریكردووە، متمانەی تەواوی دەسەڵاتی ئێرانی لە پشتە.
ئەم دانوستانە وەك “پێش گفتوگۆ” دەبینرێت كە هەردوولا هەوڵی تاقیكردنەوەی یەكتر دەدەن، ئومێد هەیە بۆ كەمكردنەوەی گرژییەكان و گەیشتن بە رێككەوتنێكی دادپەروەرانە.
جەوان
بەرەوپێشچوونی ئێران لە وزەی ئەتۆمی بەردەوامە
سەرۆكی رێكخراوی وزەی ئەتۆمی ئێران رایگەیاند، وڵاتەكەی لە پەرەپێدانی كارەبای ئەتۆمی بەرەوپێش دەچێت، سەرەڕای كۆسپە دەرەكییەكان.
ئیسلامی جەختیكردەوە، ئێران پلانی بەرهەمهێنانی چەند وێستگەیەكی ئەتۆمی هەیە كە دەتوانێت ئابووری وڵات بەهێزبكات و ساڵانە ملیارەها دۆلار قازانج بكات.
ئاماژەی بەوەشكرد، دوژمنەكان نایانەوێت ئێران سوود لەم توانایە وەربگرێت، بەڵام ئێران بە پێداگرییەوە بەردەوامە لە بەهێزكردنی بەرنامەی ئەتۆمی خۆی.
باختەر
لە كرماشان ئاسانسۆرەی ناستاندارد بووەتە هەڕەشە
پەیام شەفیعی بەرپرسی ستانداردی كرماشان هۆشدارییدا لەسەر مەترسییەكانی ئاسانسۆرە ناستانداردەكان لە پارێزگاكە.
ئەو ئاماژەی بەوەكرد، زۆربەی بەرزكەرەوەكان لە كرماشان ستانداردەی پێویستیان نییە و مەترسی بۆ سەر ژیانی هاووڵاتییان دروستدەكەن.
گوتیشی، خاوەن ماڵەكان دەبێت لەگەڵ كۆمپانیا مۆڵەتپێدراوەكان گرێبەست بكەن بۆ دامەزراندنی ئاسانسۆر، چونكە هەندێك كۆمپانیا پارچەی ناكارامە بەكاردەهێنن، كە كێشەی زۆر دروستدەكەن و دەبنە هۆی رووداوی نەخوازراو كە مەترسین بۆ سەر ژیانی خەڵك.
جەهانی سەنعەت
عراقچی كارێكی قورسی لەپێشە
ئەمڕۆ دانوستانی ئێران و ئەمریكا دەستپێدەكات كە پێدەچێت سەرەتا پێویستی بە گفتوگۆیەكی زۆر هەبێت، هەردوولاش هێشتا لەسەر شێوازەكەی راستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ بێت رێكنەكەوتوون.
ترەمپ وادەی تەنها دوو مانگی دیاریكردووە كە ئەگەر رێككەوتن نەكرێت، ئەمریكا دەتوانێت هێرشی سەربازی بكات و ئەمەش كارەكە قورستر دەكات.
ئێران پێشنیازی “رێككەوتنی كاتی” كردووە كە چالاكییەكانی پەیوەندیدار بە یۆرانیۆم كەمدەكاتەوە و رێگەش بە چاودێری زیاتری بەرنامە ئەتۆمییەكەی دەدات، ئەم پێشنیازەش بەمەبەستی كڕینی كات و كەمكردنەوەی گرژییەكانە، بەڵام بەهۆی كێشەی قوڵ و كەمی كات، وەزیری دەرەوەی ئێران ئەركێكی قورسی لەسەرە.
رۆژنامە ئینگلیزییەكان
عەرەب نیوز
ئەمریكا پێش دەستپێكردنی دانوستانی عومان هۆشداریی بە ئێران داوە
كۆشكی سپی دەڵێت، دەشێت هەموو ئەگەرەكان مایەی گفتوگۆبن، تەنها بۆ ئەوەی تاران دەستی نەگات بە چەكی ئەتۆمی.
كارۆلین لیڤیت گوتەبێژی كۆشكی سپی رایگەیاند، لە دانوستانەكانی نێوان ئەمریكا و ئێران هەموو ئەگەرەكان كراوەن، هەر كارێك پێویست بێت واشنتن دەیكات، تەنها بۆ ئەوەی ئێران پەرە بە چەكی ئەتۆمی نەدات.
گوتیشی، ئێران ئەگەری بڕیاردانی خراوەتە بەردەست، دەتوانێت پێشنیازەكەی سەرۆك ترەمپ پەسەندبكات، یان باجێكی دۆزەخییانە دەدات، نیازەكانی ترەمپ لەئەمڕۆوە زۆر جدیین.
تایمز
نێردەی ترەمپ: دەتوانین ئۆكراینیش وەك بەرلین دابەشبكەین
جەنراڵ كێت كیلۆگ نێردەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا بۆ گفتوگۆكانی ئاشتی بۆ ئۆكراین گوتی، دەتوانرێت بۆ گەیشتن بە ئاشتی لە ئۆكراین ئەو وڵاتە وەك بەرلینی پاش جەنگی دووەمی جیهانیی دابەشبكرێت.
راشیگەیاند، دەكرێت هێزی سەربازیی وڵاتانی بەریتانیا و فەرەنسا ببرێن وەك هێزی ئاشتیپارێز و مسۆگەركردنی دڵنیایی لە بەشەكانی رۆژئاوای ئۆكراین جێگیربكرێن و ئەو بەشەشی كە لەبەشی رۆژهەڵاتەوە دەستیبەسەرداگیراوە بەجێبهێڵدرێت بۆ روسەكان.
هەروەها كیلۆگ ئاماژەی بەوەشكردووە، پاش جیاكردنەوەی ئەم ناوچانە، دەتوانرێت بە هێزی بەریتانی و فەرەنسی بپارێزرێن.
فاینەنشیەڵ تایمز
هاتنی گەشتیارانی ئەوروپا بۆ ئەمریكا كەمیكردووە
لەدوای ئەوەی دۆناڵد ترەمپ بووەوە بە سەرۆكی ئەمریكا رێژەی هاتنی گەشتیارانی ئەوروپا بۆ ئەمریكا زۆر كەمیكردووە، رێوشوێنە توند و سیاسەتە نوێیەكانی سەر سنورەكان، گەشتكردنی بۆ ئەمریكا قورستركردووە.
لەئێستادا ژمارەی ئەو گەشتیارە ئەوروپییانەی كە بۆ گەشتكردن دەچنە ئەمریكا و بەلای كەمەوە شەوێك بۆ گەشتكردن دەمێننەوە، بەرێژەی 17٪ كەمیكردووە.
دەستەی كارگێڕیی دامەزراوەی بازرگانیی جیهانی دەڵێت، رێژەی گەشتیارانی وڵاتانی ئێرلەندا و نەرویج و ئەڵمانیا بەڕێژەی 20٪ گەشتەكانی خۆیانیان بۆ ئەمریكا كەمكردووەتەوە.
رۆژنامە توركییەكان
حوڕییەت
جەهەپە: تاكە كاندیدی پارتەكەمان بۆ هەڵبژاردنی سەرۆككۆماری ئیمامئۆغڵووە
ئۆزگور ئۆزال سەرۆكی گشتیی جەهەپە دەربارەی پڕۆسەی دادگاییكردنی ئەكرەم ئیمامئۆغڵو سەرۆكی دوورخراوەی گەورەشارەوانیی ئیستەنبوڵ و ئەگەری رێگرییەكان لەبەردەم كاندیدنەبوونی بۆ پۆستی سەرۆككۆماری رایگەیاند، لەئێستادا بەفەرمی ناوی ئیمامئۆغڵو وەك كاندید بۆ هەڵبژاردنی سەرۆككۆماریی تۆماركراوە و هیچ كەسێكی دیكەی پارتەكە ناوی بۆ كاندیدبوون تۆمارنەكردووە.
ئۆزال گوتیشی، ئومێدەوارم هەڵبژاردنی سەرۆككۆماریی داهاتوو لەنێوان ئیمامئۆغڵو و رەجەب تەیب ئەردۆغان ركابەریی و پێشبڕكێیەكی دادپەروەرییانە بەڕێوەبچێت.
گوتەكانی ئۆزال لەكاتێكدایە كە دوێنێ یەكەم دانیشتنی دادگایی ئەكرەم ئیمامئۆغڵو بەڕێوەچوو، دانیشتنەكە لە گرتووخانەی سلیڤری بەڕێوەچوو، دادوەر دانیشتنەكەی بۆ 16ـی حوزەیران درێژكردەوە.
سۆزجو
دەم پارتی 13 داواكاری ئۆجالانی بە ئەردۆغان گەیاندووە
لە دیدارەكەی شاندی ئیمراڵی لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆككۆماری توركیا گفتوگۆ لەسەر قۆناغی چەكدانانی پەكەكە كراوە لەبەرامبەردا شاندەكە 13 خاڵی وەك مەرج بە بەرپرسانی توركیا داوە كە لەلایەن عەبدوڵا ئۆجالان سەرۆكی پەكەكەوە پێشنیازكراوە.
چاودێرانی سیاسیی دەڵێن، كرانەوەی حكومەت بەڕووی دەم پارتی و پەكەكە خەریكە سنوور دەبەزێنێت بەوەی لەو خاڵانەدا داوای بەرجەستەكردنی پەیوەندیی بەشێوەیەكی ئازاد بۆ ئۆجالان دەكەن. یاسای تایبەت بۆ لێبوردەیی پەكەكە، پێكهێنانی كۆمسیۆنێكی هاوبەش لە پەرلەمان بۆ چارەسەری پرسی كورد، هەروەها كۆتاییهێنان بە سیاسەتی قەیوم و ئازادكردنی سەرۆك شارەوانییە دەستگیركراوەكان و چەند ریفۆڕمێكی یاسایی بۆ پرسەكە و لەنێویشیاندا ئازادكردنی زیندانییە سیاسییەكان.
میللییەت
باخچەلی: ئومێدمان بۆ توركیایەكی بێ تیرۆر زیاتر بووە
دەوڵەت باخچەلی سەرۆكی گشتیی مەهەپە سەبارەت بە دیدارەكەی نێوان دەم پارتی و سەرۆككۆماری توركیا خۆشحاڵی خۆی دەربڕیوە و راشیگەیاند، ئومێدیان بۆ توركیایەكی بێ تیرۆر زیاتر بووە.
دەشڵێت، هەنگاوەكانیان بۆ یەكگرتوویی و بەهێزكردنی برایەتییان زیاتر بووە، هەمووان بە ئومێدەوە هەنگاو بۆ بەرەوپێچوونی توركیایەكی بێ تیرۆر دەنێین.
باخچەلی بانگەوازیكردووە، پێویستە پەكەكە بەدەم بانگەوازەكەی عەبدوڵا ئۆجالانەوە بچن و پڕۆسەكە لەبارنەبەن و بەزوویی كۆنگرەی چەكدانان ببەستن.
میلاد
ئەنتاڵیا خاوەن دووەم گەورەترین فڕۆكەخانەی توركیایە
هاتن و رۆشتنی گەشتیار بۆ فڕۆكەخانەی ئەنتاڵیا زیادیكردووە و ساڵانە لە ٣٥ ملیۆن گەشتیارەوە گەیشتووەتە ٨٢ ملیۆن گەشتیار، بەمەش بە دووەم گەورەترین فڕۆكەخانەی توركیا دادەنرێت لەپاش فڕۆكەخانەی ئیستەنبوڵەوە.
گەشتەكانی فڕۆكەخانەی ئەنتاڵیا ناوخۆیی و نێودەوڵەتییە. هاوكات بەهۆی ناوەندی گەشتیارییەوە ساڵانە گەشتیارێكی زۆر لەڕێی فڕۆكەخانەی ئەنتاڵیاوە روو لە توركیا دەكەن.